برای اینکه مفهومی را منتقل کنیم مناسب ترین راه استفاده از هنر داستان گویی است. از زمان کودکی به شنیدن داستان علاقمند بودیم. چه شب هایی که با داستان های مادربزرگ و پدربزرگ به خواب می رفتیم و چه شب هایی که از رادیو داستان شب می شنیدیم و هنوزم که هنوزه عاشق شنیدن داستانیم. در این نوشته قصد داریم که داستان غم انگیزی از 3 بطری پلاستیکی را بازگو کنیم که بعد از دور ریخته شدن چه اتفاقی برایشان رخ می دهد و در طی روایت این اتفاق ها مفاهیم مهمی را منتقل کنیم. پس تا آخر همراه ما با داستان زندگی بطری های پلاستیکی باشید.
طبق تحقیقی که در دانشگاه کالیفرنیا انجام شده، انسان از دهه ۱۹۵۰ میلادی تاکنون ۹.۱ میلیارد تن پلاستیک تولید و در طبیعت رها کرده است. این مقدار معادل ۹۰ هزار برابر وزن برج ایفل یا معادل وزن ۱.۲ میلیارد فیل است. این درحالی است که فقط حدود ۹ درصد از این میزان پلاستیک تولیدی بازیافت و ۱۲ درصد نیز سوزانده شده است. به عبارت دیگر ۵.۶ میلیارد تن پلاستیک باقیمانده در محل دفن زباله دریا یا حومه شهرها دفن شده اند.
انسان از دهه ۱۹۵۰ میلادی تاکنون ۹.۱ میلیارد تن پلاستیک تولید و در طبیعت رها کرده است.
مهمترین محصول پلاستیکی، بطری های پلاستیکی هستند. آیا می دانستید که بطری های پلاستیکی در مقایسه با فلزات که تا 90 درصد بازیافت می شود، فقط 10 درصد بازیافت می شوند؟ این به دلیل مشکل بسیار پیچیده ای است که صرف بازیافت بطری های پلاستیکی می شود. شاید بتوان گفت که بازیافت بطری های پلاستیکی گاهی اوقات همانند پاکسازی یک میدان مین است. ما می خواهیم که چرخه زندگی سه بطری پلاستیکی مختلف را دنبال کنیم و خطراتی که این بطری های پلاستیکی برای جهان ما ایجاد میکنند را به طور کامل توضیح دهیم. این داستان سه تا بطری پلاستیکی است، خالی و دورانداخته شده. قراره مسیرسفر آنها تغییر کنه که حاصل آن، چیزی جز تاثیر برسرنوشت زمین نیست. اما همیشه اینطور نبوده است. برای درک اینکه بطریها از کجا سر در می آورند، ابتدا باید سرچشمه آن را بیابیم.
نطفه ی قهرمانان داستان ما دراین پالایشگاه بسته شده. پلاستیک بدنه بطریها از اتصال شیمیایی مولکول های نفت و گاز با هم و ایجاد مونومر (تکپار) بوجود میآید. در نتیجه، این مونومرها به شکل زنجیره بلند پلیمری برای ساخت پلاستیک در قالب میلیونها پالت به هم متصل می شوند. آنها در کارخانه ها ذوب و در قالبها شکل میگیرند تا یک ماده انعطاف پذیری برای ساخت بدن این سه قلوها (سه بطری داستان) بوجود بیاید. دستگاه ها، بطریها را با مایع شیرین حبابدار پر می کنند و سپس آنها بسته بندی، حمل، خریداری، باز و مصرف می شوندو بدون تشریفات دور ریخته می شوند.و حالا در اینجا افتادند، در آستانۀ ناشناخته ها بی حرکت افتادند.
بطری شماره یک مانند صدها میلیون تن براداران پلاستیکی اش، از محل های دفن زباله سر در میاورد.این محل بزرگ دفن زباله هر روز گستردهتر می شود و زباله های بیشتری آمده و جای بیشتری میگیرند. پلاستیکها لابه لای سایر زبالهها فشرده میشوند، آب باران از میان زبالهها عبور کرده و جذب ترکیبات متشکل آنها که قابل حل در آب هستند، می شود که برخی از اینها بسیار سمی هستند. با هم، مخلوط مضری به نام شیرآبه درست میکنند،که میتواند به ابهای زیرزمینی و خاک و جریان های آب رفته و اکوسیستم و زندگی حیات وحش را مسموم کنند.بطری شماره یک، هزار سال رنجاور طول کشیده تا تجزیه شود.
سفر بطری شماره دو عجیب تره اما، متاسفانه بهتر نیست. او در جویباری شناورشده که به نهری می رسد، نهری که به رودخانه میرسد، و رودخانه ای که به اقیانوس می رسد. پس از ماه ها سرگردانی در اقیانوس، آهسته به گرداب بزرگی که زبالهها در آنجا جمع شدهاند، کشیده می شود مکانی بنام “لکه بزرگ زباله اقیانوس آرام”. در اینجا جریان های آب اقیانوس میلیون ها قطعه بقایای پلاستیکی را به دام می اندازند. این یکی از پنج چرخه پر شده از پلاستیک در دریاهای جهان هست. جایی که آلاینده ها، آب را به سوپ پلاستیکی کدری تبدیل می کنند. برخی حیوانات، مانند مرغ دریایی، در این کثافات گرفتار می شوند. آنها و دیگر حیوانات، اشتباهی پلاستیک رنگی را به جای غذا گاز می زنند. پلاستیک باعث می شود آنها احساس سیری کنند، درحالی که آنها سیر نیستند، بنابرای آنها از گرسنگی میمیرند و سمومی که از پلاستیک گرفته اند را به زنجیره غذایی انتقال می دهند. برای مثال، فانوس ماهی آن را می خورد، فانوس ماهی را ماهی مرکب میخورد، ماهی مرکب را ماهی تُن خورده، و ماهی تُن را ما میخوریم. و بیشتر پلاستیک ها بواسطه عوامل زیستی، تجزیه نمی شوند، بدین معنا که آنها به قطعات کوچکتر و کوچکتر خُرد می شوند به نام میکرو پلاستیک، که ممکن است تا ابد در اقیانوس بچرخد.
اما بطری شماره سه از جهنم بیرحمانه دو برادر دیگر جان سالم بدر برده. یک کامیون آنها را به یک کارخانه می برد که او و همراهانش فشرده و تخت می شوند و بصورت یک بلوک در میآیند. بسیار خوب، این هم خیلی جالب به نظر نمی رسد، اما صبر کنید. اوضاع بهتر می شود. بلوکها به قطعات ریز خرد شده، که شسته و ذوب میشوند، سپس تبدیل به مواد خام شده که میتوان دوباره از آنها استفاده کرد.انگار بطور جادویی، بطری سوم آماده تولد دوباره به عنوان یک چیز کاملا نو است.