(اگر حوصله خوندن متن نداری، قسمت پایین مقاله، موشن گرافیگ اش رو قرار دادیم تماشا کن و لذت ببر)
وقتی در نقشه به دریاها و اقیانوس ها نگاه می کنید اینگونه به نظر می رسند. که همه در ارتباط با یکدیگر هستند. طوریکه تنها یک اقیانوس بزرگ وجود داشته و مردم فقط نام های متفاوتی را به بخش های مختلف آن دادند. حیرت زده خواهید شد وقتی مشاهده کنید که مرز بین آنها کاملا واضح است. برای مثال مرز بین اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس مانند خطی بین دو جهان می باشد. اینگونه به نظر می رسد که یک دیوار نامرئی در محل تلاقی دو اقیانوس مانع از مخلوط شدن آب های آنها در یکدیگر می شود. دلیل این اتفاق چیست؟ مطمئناً می دانیم که هیچ دیوار نامرئی بین آنها در داخل آب وجود نداشته و آب، آب هست. اما چه عاملی مانع مخلوط شدن آنها در یکدیگر می شود؟ در ادامه این نوشته دلایلی متفاوت از مخلوط نشدن آب اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام را خدمت شما خواهیم گفت. پس ما همراه باشید.
نرم افزار GMS به شما در شبیه سازی منابع آب های زیر زمینی کمک می کند. در دوره آموزش GMS مجموعه ما شرکت کنید تا به راحتی بتوانید وضعیت این منابع را شبیه سازی و تحلیل کنید.
دلایلی متفاوت از مخلوط نشدن آب اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام
مسئله این است که آب می تواند خواص متفاوتی داشته باشد. اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام از نظر برخی خصوصیات از جمله چگالی و ترکیب مواد شیمیایی و سطح شوری با یکدیگر متفاوت هستند. رنگ آنها نیز بسیار با یکدیگر متفاوت است. به مرز بین دو اقیانوس که به دلیل خصوصیات فیزیکی و زیستی متفاوت ایجاد شده، خط اقیانوس گفته می شود. هالوکلاین- مرز بین آب ها حاصل از میزان شوری متفاوت که بسیار دیدنی می باشد. این همان پدیده ایی است که باعث ایجاد مرز بین اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس شده است. کاوشگر مشهور ژاک کوستو هنگام غواصی عمیق در تنگه جبل الطارق با این پدیده مواجه شد. لایه های آب با میزان شوری متفاوت اینگونه به نظر می رسند که با یک غشا شفاف از یکدیگر جدا شده و هر لایه گیاهان و جانوران مخصوص به خود را دارند. هالوکلاین وقتی ظاهر می شود که اختلاف شوری آب بین دو اقیانوس یا دریا حداقل پنج برابر باشد.
می توانید در خانه نیز هالوکلاین را ایجاد کنید. به این صورت که مقداری آب دریا یا آب شور را در یک لیوان بریزید و در بالای آن مقداری آب شیرین اضافه کنید. با این تفاوت که هالوکلاین ساخته شما افقی خواهد بود در حالیکه هالوکلاین های اقیانوس عمودی هستند. اگر برخی از قوانین فیزیک را به یاد داشته باشید می توانید این پدیده را اینگونه زیرسوال ببرید که آب چگال تر سنگین تر بوده و پایین تر از آب با چگالی کمتر قرار می گیرد. اگر این توجیه درست باشد، مرز بین دو اقیانوس باید به صورت افقی قرار بگیرد. تا به صورت عمودی و همچنین هر چه به یکدیگر نزدیک می شوند باید میزان اختلاف شوری بین آنها نیز کمتر شود. پس چرا در عمل این اتفاق نمی افتد؟ دلیل اول اختلاف چگالی آب دو اقیانوس به اندازه ای زیاد نیست که یکی از آنها پایین تر از دیگری قرار بگیرد و همچنین به اندازه ایی هم هست که مانع مخلوط شدن آنها شود. دلیل بعدی اینرسی می باشد. یکی از نیروهای اینرسی، که به نام نیروی کوریولیس معروف است. باعث انحراف به بیرون اجسام در حال حرکت میشود. به عبارت ساده تر، زمین در حال حرکت است و تمام اشیاء متحرک روی آن تحت تاثیر نیروی کوریولیس، از مسیر خود منحرف می شوند. در نتیجه، اشیاء روی سطح زمین مستقیماً حرکت نمی کنند بلکه در نیمکره شمالی در جهت عقربه ساعت و در نیمکره جنوبی در خلاف جهت عقربه ساعت حرکت می کنند. اما با توجه به اینکه زمین به آرامی در حال حرکت است، برای یک چرخش کامل به دور محور خود، یک روز زمان نیاز دارد. به همین دلیل اثر کوریولیس در بلند مدت و با جریان های اقیانوسی و توده های هوایی قابل مشاهده است. بنابراین اختلاف جهت جریان در اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام مانع از مخلوط شدن آنها در یکدیگر می شود.
یکی دیگر از تفاوت مهم بین آب دو اقیانوس قدرت اتصال مولکول ها یا استحکام کششی سطح می باشد. به دلیل وجود این نیرو، مولکول های یک ماده در کنار یکدیگر قرار می گیرند. آب دو اقیانوس نیز نیرو کشش سطحی کاملا متفاوتی نسبت به یکدیگر داشته که مانع اختلاط آنها در هم می شود. شاید با گذر زمان، به تدریج شروع به مخلوط شدن در یکدیگر کنند. اما از آنجایی که جریان های اقیانوسی موجود در آنها در خلاف جهت هم می باشند، فرصت این کار را به آنها نمی دهد. ما فکر می کنیم که در هر دو اقیانوس فقط آب وجود دارد اما مولکول های جدا از هم آنها فقط برای لحظه کوتاهی به یکدیگر برخورد کرده و سپس با جریان اقیانوس از یکدیگر دور می شوند. فکر نکنید که این پدیده تنها در مرز بین اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام رخ می دهد. بلکه نقاط زیادی روی کره زمین وجود دارند که آب دو دریای یا رودخانه ها به دلایل مختلف با هم مخلوط نمی شوند. از جمله ترموکلاین ها که به مرز بین دو آب به دلیل اختلاف دما گفته می شود. همانند محل تلاقی آب های گرم گلف استریم و آب های بسیار سرد اقیانوس اطلس شمالی و کموکلاین ها که یکی دیگر از عوامل ایجاد انواع مرزهای شگفت انگیز می باشند. و به دلیل تفاوت در ترکیب های شمیایی، در بین آب ها ایجاد می شوند. یکی از معروف ترین و بزرگترین کموکلاین ها در دریا سارگاسو تشکیل شده است. اما به دلیل اینکه این دریا در اقیانوس اطلس بوده و هیچ ساحلی ندارد مورد توجه قرار نگرفته است.
نرم افزار SWAT به شما در ارزیابی آب و خاک کمک می کند. برای آشنایی بیشتر با این نرم افزار، توصیه می کنیم در دوره آموزش SWAT شرکت کنید.
حال بیایید نگاهی به سایر انواع مرزهای آبی دیدنی و جذاب در روی کره زمین بیاندازیم:
- دریای شمال و دریای بالتیک. این دو دریا در نزدیکی شهر اسکاگن واقع در دانمارک به یکدیگر می رسند. آب موجود در آنها به دلیل چگالی متفاوت در یکدیگر مخلوط نمی شود. گاهی اوقات مشاهده می شود که امواج دو دریا به یکدیگر برخورد کرده و ایجاد کف می کنند و به تدریج آب آنها با یکدیگر مخلوط می شود، به همین دلیل آب دریای بالتیک کمی شور است درصورتیکه از دریای شمال آب به آن راه پیدا نمی کرد، آب این دریاچه بزرگ شیرین بود.
- دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس که در تنگه جبل الطارق به یکدیگر می رسند، آب آنها به دلیل چگالی و میزان شوری متفاوتی که دارند، در هم مخلوط نمی شوند.
- دریای کارائیب و اقیانوس اطلس. محلی که این دو به یکدیگر می رسند در نزدیکی جزایر آنتی می باشد. و اینگونه به نظر می رسد که کسی با سایه های مختلف آبی رنگ آب را رنگ آمیزی کرده است. مکان دیگری که این دو به یکدیگر می رسند جزیره الوترا در باهاما می باشد. در این نقطه آب دریا کارائیب فیروزه ای و آب اقیانوس اطلس به رنگ آبی تیره می باشد.
- رودخانه سورینام و اقیانوس اطلس که در نزدیکی پاراماریبو در آمریکای جنوبی به یکدیگر می رسند.
- رودخانه اروگوئه و خیزآب های آن که در استان میسیونس آرژانتین قرار دارند. یکی از آنها که برای کشاورزی آماده شده است و دیگری به دلیل داشتن خاک لومی در فصول بارانی تقریبا به رنگ قرمز در می آید.
- رودخانه های ریونگرو و سولیمس – بخشی از رودخانه آمازون که در فاصله شش مایلی از شهر مانائوس برزیل قرار دارند این دو رودخانه با یکدیگر یکی می شوند، اما در یک منطقه حدود 2.5 مایلی با هم مخلوط نمی شوند. رنگ آب در رودخانه ریونگرو تیره و در رودخانه سولیمس روشن بوده و سرعت و دمای متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند.
- موزل و راین که در منطقه کوبلنس آلمان به یکدیگر می رسند. راین که دارای آب شفاف تر و موزل که آب تیره تری دارد.
- محل تلاقی رودخانه های ایلز، دانوب و این در پاساو آلمان ایلز یک رودخانه کوچک کوهستانی که در سمت چپ، دانوب در وسط و رود این که شفاف تر بوده در سمت راست قرار دارد. اگرچه رود این از دانوب عریض تر می باشد، ولی همچنان یکی از خیزآب های آن به شمار می رود.
- رود الکنندا و باگیراثی که در هند با یکدیگر تلاقی می کنند. آب رود الکنندا تیره و آب رود باگیراثی روشن می باشد.
- رودهای ایرتیش و اولبا در نزدیکی شهری واقع در قزاقستان که تلفظ نام آن برای همه دشوار می باشد، به یکدیگر می رسند. شما امتحان کنید (Ust’-Kamenogorsk). ایرتیش آب تمیز و اولبا آب تیره دارد.
- رودخانه جیالینگ و یانگ تسه، در شهر چونگ‌کینگ چین به یکدیگر می رسند. آب رود جیالینگ تمیز و رود یانگ تسه قهوه ایی می باشد.
- رودخانه های ایرتیش و اُم، در اُمسک روسیه به یکدیگر می رسند. ایرتیش تیره و اُم خالص و شفاف می باشد.
- رودهای چویا و کاتون در جمهوری آلتای روسیه با یکدیگر تلاقی می کنند. آب چویا که در اینجا رنگ سفید غیر معمول داشته و غلیظ و گل آلود به نظر می رسد. درحالیکه کاتون تمیز و فیروزه ای رنگ است. پس از رسیدن به یکدیگر، برای مدتی در یکدیگر مخلوط نشده و یک جریان دو رنگی را ایجاد می کنند.
- رودخانه های گرین و کلرادو. این دو رودخانه در محل پارک ملی کنیون‌لندز در یوتای امریکا به یکدیگر می رسند. آب رودخانه کلرادو به رنگ قهوه ایی و آب رودخانه گرین که طبیعتا سبز است. مسیری که این رودخانه ها طی می کنند دارای صخره هایی از مواد شیمیایی مختلف می باشد. به همین دلیل رنگ آنها کاملا با یکدیگر متفاوت است.
- رودهای رون و آرو در فرانسه که در ژنو سوئیس به یکدیگر می رسند. رودخانه رون که تمیز بوده و از دریاچه ژنو منشا می گیرد. و رودخانه آرو که آب آن تیره بوده و از یخچال های طبیعی دره شامونی منشا می گیرد. بنابراین، مشاهده کردید که حقیقت چقدر با آنچه فکر می کنید متفاوت بود. حتما این موضوع برای شما خوشایند نبوده همانند نحوه تلفظ من از نام رودخانه ها.
شما رو بیشتر از این معطل نمیکنیم و به تماشای این کلیپ زیبا دعوت می کنیم. لازم به ذکر است که ترجمه این کلیپ به طور کامل و اختصاصی توسط تیم انجمن تخصصی مهندسی علوم آب صورت گرفته است. لطفا در بازنشر این کلیپ رعایت حقوق کپی رایت و لوگو مجموعه را در نظر داشته باشید. با تشکر از شما مخاطب فرهیخته.
