(اگر حوصله خوندن متن نداری، قسمت پایین مقاله، کلیپ کاملش رو قرار دادیم تماشا کن و لذت ببر)
کوه المپوس، مرتفع ترین کوه در منظومه شمسی بوده که با ارتفاع 2100 متری، روی سطح مریخ قرار دارد. ارتفاع این کوه تقریبا دو و نیم برابر مرتفع تر از کوه اورست در روی سطح زمین است. در صورتیکه کوهی به این ارتفاع در روی سطح زمین باشد، برای زنده ماندن در این ارتفاع به لباس فضایی نیاز دارید. اما سوالی که مطرح می شود این است که آیا کوهی با این ارتفاع می تواند در روی زمین وجود داشته باشد؟ اصلا چرا ارتفاع کوه ها نمی توانند خیلی بلند شود؟ به دلیل قدرت نیرو جاذبه و تراکم و استحکام سنگ ها، عملا می توانید یک کوه مخروطی به ارتفاع 45 کیلومتر از سطح زمین که بین نیویورک و شیکاگو امتداد داشته باشد را بسازید. ارتفاع این کوه دو برابر کوه المپوس و حتما اورست کوتاه تر از آن خواهد بود. اما دلایل مختلفی وجود دارد که امکان وجود کوهی به این ارتفاع روی زمین وجود ندارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
فرورفتن در گوشته زمین
پوسته زمین از صفحه های قاره ها تشکیل شده که روی سنگ های نیمه جامد گوشته زیرین خود شناور است. اگر وزن بیشتری را به سطح اضافه کنید، از همان نقطه به قسمت داخلی گرم زمین فرو می روند. وقتی هم کمی به سمت پایین می روند، نرم شده و شروع به ذوب شدن می کنند. این موضوع باعث ایجاد محدودیت ارتفاع برای کوه مخروطی فرضی ما که در بالا به آن اشاره کردیم می شود. با این محدودیت کوه ها فقط می توانند 15 کیلومتر ارتفاع داشته باشند.
شکستگی و فرسایش
برخورد قدرتمند دو صفحه تکتونیکی که در وهله اول باعث ایجاد کوه می شود. این برخورد علاوه بر آن باعث شکسته شدن صخره ها، تضعیف ساختار و در معرض فرسایش قرار دادن صخره ها می گردد. با گذشت میلیون ها سال، چرخه مکرر یخ زدگی و ذوب شدن، این ترک ها را جا به جا و بیشتر می کند. در عین حال وزش باد در سطح سراشیبی کوه ها و نهرها و یخچال های طبیعی با حک کردن دره های عمیق در کنار کوه ها، همه و همه باعث تضعیف کوه ها می شوند. این اتفاقات سرانجام می تواند پایان بدی داشته باشد. برای مثال بخشی از قسمت فوقانی کوه کوک با ارتفاع 3764 متر در نیوزیلند، در یکی از شب های 1991 سقوط کرد. پس از آن ارتفاع کوه به 3754 متر کاهش پیدا کرد.
با توجه به تمام این عوامل ذکر شده در بالا که باعث محدود کردن ارتفاع کوه ها می شوند، نمی توان ادعا کرد که کوه ها می توانند بلندتر از کوه هایی شوند که در گذشته وجود داشتند. ارتفاع کوه اورست همچنان درحال افزایش است و تا 50 سال دیگر ارتفاعش 30 سانتی متر بلندتر از الان خواهد شد. ولی احتمال ریزش بخشی از آن و کوتاه تر شدنش هم وجود دارد. برای دیدن نتیجه باید صبر کنید. شاید هم کوه تا 50 سال دیگه روی مریخ باشیم.
برای یافتن پاسخ سوال های بالا شما را به تماشای این کلیپ زیبا دعوت می کنیم. لازم به ذکر است که ترجمه این کلیپ به طور کامل و اختصاصی توسط تیم انجمن تخصصی مهندسی علوم آب صورت گرفته است. لطفا در بازنشر این کلیپ رعایت حقوق کپی رایت و لوگو مجموعه را در نظر داشته باشید. با تشکر از شما مخاطب فرهیخته.
