تیپ شیمیایی آب زیرزمینی

Chemical type of groundwater resources

جهت تعيين تيپ شيميايي منابع آب زيرزميني دشت لازم است ابتدا با استفاده از نقشه‌هاي زمين‌شناسي و سازندهاي موجود در آن محدوده آبرفت دشت مشخص گردد. در اين خصوص تهيه نقشه‌هاي GIS مي‌تواند در ارائه ديد بهتر از منطقه مورد مطالعه و بالارفتن ميزان دقت مفيد و مؤثر باشد. با توجه به اينکه به دليل خطاهاي انساني و ابزاري موجود در ايستگاه‌هاي اندازه‌گيري، داده‌هاي جمع‌آوري شده از دقت مناسبي برخوردار نمي‌باشند بايستي عمليات صحت‌سنجي بر روي آنها صورت گيرد. به عنوان نمونه براي پارامترهاي کيفي مي‌توان از معيار تعادل يوني استفاده نمود. بنابراين جهت بررسي صحت داده‌هاي اندازه‌گيري شده معيارهاي زير بايستي در نظر گرفته شود:

  • مجموع ميلي اکي‌والان بر ليتر کاتيون‌ها با آنيون‌ها بايد برابر يا داراي اختلاف جزئي باشند. در صورتي که اين اختلاف زياد باشد احتمال اينکه آنيون يا کاتيوني در آب اندازه‌گيري نشده باشد و يا اندازه‌گيري اشتباه باشد وجود دارد و آزمايش مورد پذيرش نمي‌باشد.
  • با محاسبه اختلاف مجموع ميلي اکي‌والان بر ليتر آنيون‌ها و کاتيون‌ها و تقسيم آن بر مجموع آنيون‌ها و کاتيون‌ها ضريب انحراف يوني () بدست مي‌آيد. اگر باشد نتايج آناليز قابل قبول و در غير اين صورت آزمايش بايد دوباره تکرار شود.
  • بين TDS و EC آب بايد رابطه‌اي به صورت زير برقرار باشد:

در اين معادله حد بالا نشان‌دهنده بالا بودن غلظت کربنات و بي‌کربنات در آب و حد پايين نشان‌دهنده بالا بودن سولفات و کلر در آب مي‌باشد.

  • با استفاده از مفهوم سختي و قليائيت مي‌توان صحت داده‌هاي تجزيه شيميايي را تعيين نمود. مجموع کاتيون‌هاي دو ظرفيتي در آب بر حسب ميلي‌گرم بر ليتر که عامل سختي در آب مي‌باشند بايد با مقدار سختي کل (Total Hardness) موجود در نتايج آزمايشگاهي برابر باشند.
  • مقدار کربنات‌ها و بي‌کربنات بر حسب ميلي‌گرم بر ليتر که عامل ايجاد قليائيت در آب مي‌باشند بايد با مقدار  قليائيت کل (Total Alkality) موجود در نتايج آزمايشگاهي برابر باشند.

پس از صحت‌سنجي داده‌هاي اندازه‌گيري شده، با توجه به زمان و موقعيت اندازه‌گيري اين داده‌ها، بهترين سري از نمونه‌ها که داراي توزيع مکاني و زماني مطلوب‌تري جهت تحليل‌هاي کيفي را دارا مي‌باشند انتخاب و موقعيت آنها بر روي نقشه GIS تهيه شده مشخص گرديد. سپس با استفاده از نرم‌افزارهاي هيدروژئوشيمي (مانند: AqQA، Aquechem و …) تيپ شيمايي نمونه‌ها تعيين گرديد. با توجه به شناخت محدوده مورد مطالعه و داده‌هاي جمع‌آوري کمي و کيفي مرتبط با خصوصيات آبخوان دشت، تيپ نقطه‌اي تعيين شده ارائه مي‌گردد.

جهت اطمينان از صحت تيپ تعيين شده، از اطلاعات دريافتي در نتيجه بازديدهاي صحرايي استفاده شده و تيپ اصلاح و نهايي مي‌گردد (شکل زیر).

لطفا صبر کنید