عصر ، عصر تکنولوژی است ، این جمله در طول روز چندین بار به گوش مان می رسد ، به این معنا که سرعت و دقت چاشنی اطلاعات شود . به همین دلیل توجه و علاقه به فنون و علومی که به این مسائل دامن زند ، همیشه پر طرفدار خواهد بود . فن سنجش از دور ( Remote Sensing ) با همین هدف پا عرصه گذاشت . تکنولوژی که در واقع فن استفاده از هوا و فضا برای جمع آوری اطلاعات زمینی  ، مطالعه و شناسایی این منابع بدون تماس فیزیکی با آن هاست .

حدود 90 سال قبل اولین عکس هوایی توسط برادران رایت به وسیله هواپیما از سطح زمین برداشته شد و در حال حاضر ، ماهواره های تحقیقاتی منابع زمینی با سرعتی حدود 27000 کیلومتر در ساعت ضمن گردش به دور زمین ، اخذ اطلاعات از سطح زمین را عهده دار هستند . در ایستگاه های گیرنده زمینی برخی پردازش های اولیه برای جبران خطاهای تصویربرداری بر روی داده های دریافت شده صورت می گیرد و تولیدات اطلاعات هوایی و فضایی به صورت عکس و فیلم با مقیاس های مختلف یا به فرم اطلاعات رقومی و قابل تفسیر با کامپیوتر و نرم افزار های خاص ، برای مطالعه و شناسایی منابع زمینی تهیه و در اختیار استفاده کننده ها قرار می گیرد .

سنجش از دور عبارت است از علم و هنر کسب اطلاعات در مورد اجسام ، اراضی یا پدیده های مختلف ، به کمک جمع آوری اطلاعات از آن ها ، البته بدون تماس با پدیده های تحت بررسی است . از این رو با توجه به نوع مطالعاتی که قرار است انجام شوند ، اطلاعات هوایی و فضایی مورد تفسیر قرار می گیرند و تفسیر این اطلاعات معمولا به دو شکل زیر انجام می شود :

  • تفسیر چشمی (Visual Interpretation )
  • تفسیر رقومی ( Digital Interpretation )
حتما بخوانید  دانلود DEM 30 متری SRTM

انعکاس طیفی پدیده ها ( گیاه ، خاک ، آب )

در سنجش از دور بازتاب امواج الکترومغناطیسی ، پس از برخورد با پدیده های مختلف زمین ، به وسیله سنجنده هایی که بر روی سکوهای مختلف تعبیه شده اند ثبت و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیردند ، بنابراین ضروری است که خصوصیات بازتابش پدیده های عمده زمین شناخته شود . امواج الکترومغناطیسی به هنگام برخورد با پدیده های سطح زمین ممکن است دچار سه حالت : انعکاس ، جذب یا عبور شوند که بی شک سنجش از دور به دنبال انعکاس این امواج است .

انعکاس طیفی گیاهان

سنجش از دور

شکل فوق مقایسه انعکاس طیفی برگان در مقابل پهن برگان است . براساس این شکل ، اولا نمودار بازتاب هر یک از دو خانواده گیاهی به صورت یک خط مشخص نبوده بلکه به صورت نواری است که نمایانگر دامنه تغییرات ممکنه ، در بازتاب طول موج های مختلف می باشد . دوما میزان بازتاب این دو ، در طیف مرئی تقریبا یکسان می باشد بنابراین به سادگی نمی توان ، این دو خانواده را از هم جدا نمود . در عوض در محدوده مادون قرمز ، پهن برگان بازتاب بیشتری را نسبت به سوزنی برگان داراست . تغییر میزان بازتاب در ناحیه مرئی طیف الکترومغناطیسی ، باعث ایجاد رنگ های مختلف می شود ، به طور مثال جسمی را به رنگ آبی می شناسیم که بازتابی شدید در این ناحیه دارد یا جسمی به رنگ سبز است که بازتابی قوی در ناحیه سبز از طیف مرئی دارد . بنابراین انرژی بازتابی از اهمیت زیادی برخوردار است و اکثر سیستم های سنجنده به سادگی قادر به ثبت امواج بازتابی هستند و به این منظور نیز تنظیم می شوند . انرژی بازتابی را می توان معادل کل انرژی تابشی منهای انرژی جذب و عبور یافته دانست .

حتما بخوانید  کارگاه آموزش مقدماتی و پیشرفته نرم افزار ENVI

سنجش از دور

انعکاس گیاهان در محدوده مادون قرمز نسبتا کم است . انرژی الکترومغناطیسی در طول موج های 1.4 و 1.9 و 2.6 شدیدا به وسیله مولکول های آب درون گیاه جذب می شوند ( باندهای جذب آب ). شکل فوق نمایانگر وضعیت انعکاس طیفی گیاهان در رطوبنت های مختلف می باشد ، بر اساس این منحنی ها ، به دلیل کاهش رطوبت برگ ها ، جذب طیف مادون قرمز میانی به وسیله آب کمتر شده و کلا میزان انعکاس افزایش می یابد . همچنین برگ گباه در هوای خشک به تدریج خشک شده و میزان رطوبت نسبت به وزن ماده خشک برگ است . ضمنا حالت کاهش رطوبت به میزان کمتر از 40% به طور طبیعی در پاییز اتفاق می افتد و در این حالت کلروفیل گیاه نیز در حال از بین رفتن می باشد و بنابراین انعکاس در بخش مرئی نیز افزایش می یابد .

انعکاس طیفی خاک

سنجش از دور

شکل فوق چگونگی انعکاس چند نوع خاک را که در هوای آزاد خشک شده اند ، را نشان می دهد که بر اساس آن :

  1. منحنی انعکاس تمامی آن ها ، غیر از خاک رس ، دارای طرح کلی و یکنواخت می باشد و با افزایش طول موج ، میزان انعکاس نیز افزایش می یابد .
  2. منحنی خاک رس در باندهای جذب آب دارای افت شدید انعکاس بوده و این حالت از خاصیت خاک رس در نگهداری رطوبت ناشی می شود .
  3. خاک حاوی مواد آلی به علت تیره بودن در طیف مرئی دارای بازتاب ناچیزی است .
حتما بخوانید  آموزش نرم افزار Arc GIS را از کجا شروع کنیم؟

در ضمن فراموش نکنید که با افزایش مواد آلی خاک ، میزان انعکاس شدیدا کاهش می یابد . علاوه بر آن ، با افزایش رطوبت انعکاس خاک در تمامی طول موج ها کاهش می یابد و در باندهای جذب آب ، افت شدید انعکاس مشاهده می شود . بدین ترتیب انعکاس کلیه خاک ها در حالت خشک بیشتر از حالت مرطوب آن هاست .

انعکاس طیفی آب

سنجش از دور

با توجه به شکل فوق ،آب زلال انعکاس کمتری نسبت به آب گل آلود دارد و قسمت اعظم انرژی که بدان می رسد را جذب می کند . میزان انعکاس ، با افزایش طول موج کاهش می یابد تا اینکه در محدوده مادون قرمز نزدیک به صفر می رسد ولی آب گل آلود به دلیل مواد معلق و ناخالصی های خود ، دارای انعکاس بیشتری نسبت به آب زلال است و به خصوص در طول موج 0.55 میکرومتر (مرئی) افزایش انعکاس شدید نشان می دهد و سپس کاهش یافته و همانند آب زلال به صفر می رسد . پس نتیجه می گیریم که آب در محدوده مادون قرمز هیچ نوع انعکاسی ندارد .

شکل زیر می تواند جمع بندی مناسب برای انعکاس هر سه پدیده مورد بررسی ، و مقایسه آن ها با یکدیگر باشد .

سنجش از دور

دوره استادی ENVI

مهتاب محمودزاده
در هر چیزی تفکری است
نظر خود را بنویسید:
ثبت دیدگاه
دیدگاه های کاربران
آشنایی با سنجنده های علم سنجش از دور - انجمن تخصصی مهندسی علوم آب
09:59 - 1397/01/20
پاسخ دهید

[…] بیشتر. از همین جهت آشنایی عمیق و همه جانبه با علم سنجش از دور که در زمینه علوم مهندسی آب بسیار حائز اهمیت می باشد، […]

تجزیه و تحلیل اطلاعات سنجش از دور - انجمن تخصصی مهندسی علوم آب
13:21 - 1396/12/22
پاسخ دهید

[…] یا تجزیه و تحلیل اطلاعات تهیه شده در سنجش از دور ، عبارت است از بررسی ، شناخت و ارزیابی پدیده های مختلف […]

لطفا صبر کنید