نرم افزار HEC-GeoEFM ابزاری است برای توسعه ArcMap که به منظور پشتیبانی از تجزیه و تحلیل مکانی که معمولا در برنامه های کاربردی مدل توابع اکوسیستم (HEC-EFM) مورد استفاده قرار می گیرد. این نرم افزار نیز از سری برنامه HEC است که توسط مرکز هیدرولوژی مهندسی ارتش ایالات متحده آمریکا تولید شده است. استفاده از نرم افزار HEC-GeoEFM نیازمند یک مجوز کاربر برای ArcMap است. در ضمن باید Spatial Analyst و الحاقیه 3D Analyst برای Arc GIS نیز نصب و فعال شوند. نرم افزار HEC-GeoEFM سه توانایی اولیه برای کاربران پروژه های بازسازی برنامه ریزی اکوسیستم و یا سناریوهای مدیریت آب فراهم می کند:
- مدیریت مجموعه داده های مکانی
- محاسبه و مقایسه مناطق زیستگاه
- ارزیابی اتصال زیستگاه
استفاده از HEC-GeoEFM نیاز به درک صحیحی از نرم افزار HEC-EFM دارد. نرم افزار HEC-EFM یک ابزار برنامه ریزی است که به تجزیه و تحلیل واکنش اکوسیستم به تغییرات رژیم جریان رودخانه یا تالاب کمک می کند. روند استفاده از HEC-EFM شامل سه مرحله اساسی است: تجزیه و تحلیل آماری، مدل سازی هیدرولیک رودخانه، و تجزیه و تحلیل مکانی. نتایج حاصل از فاز آماری، ورودی به مدل های هیدرولیکی است که لایه های عمق آب، سرعت و طغیان آب را تولید می کند که در GIS مورد استفاده قرار می گیرند تا تا معیارهای مکانی و نتایج رژیم ها و روابط جریان را بررسی کنند. سپس نرم افزار HEC-GeoEFM در مرحله سوم و نهایی (تجزیه و تحلیل مکانی) فرآیند HEC-EFM مورد استفاده قرار می گیرد.
نرم افزار HEC-GeoEFM از طریق همکاری بین مرکز مهندسی هیدرولوژی (CEIWR-HEC) و موسسه تحقیقات سیستم های محیط زیست (ESRI) در شناخت توانایی های GIS و علاوه بر آن، اهمیت ملاحظات زیست محیطی در سیستم های آب، توسعه یافت. همچنین HEC-GeoEFM برای استفاده در مطالعات برنامه ریزی USACE توسط ستاد USACE به عنوان برنامه ای توصیه شده توسط مرکز ملی برنامه ریزی اکوسیستم مطابق با سیاست USACE، تایید شده است. HEC-GeoEFM در فاز تجزیه و تحلیل مکانی پروسه HEC-EFM برای کمک به مدیریت و ارزیابی لایه های داده های فضایی و تعیین مقدار و اتصال زیستگاه های زیست محیطی تولید شده توسط مدیریت های متفاوت آبی و یا بازسازی اکوسیستم استفاده می شود. در این بخش به امکانات این نرم افزار می پردازیم:
1-مدیریت مجموعه داده های مکانی
در پروژه HEC-GeoEFM، لایه داده ها بر اساس سناریو مدیریت و نگرانی های اکوسیستمی سازماندهی می شوند. به عنوان مثال، در شکل زیر، لایه ها به یک Standard View برای رژیم جریان “Natural” و “Little Minnow Spawning habitat” اضافه می شوند. HEC-GeoEFM دارای سه نوع نمایش است: استاندارد (Standard)، ترکیبی (Combo) و سفارشی (Custom). Standard Views مجموعه ای است از لایه های نقشه برای جفت کردن رژیم ها و روابط جریان. Combo Views برای جفت شدن رژیم های جریان و روابط دسته جمعی استفاده می شود که جزئیات نحوه دسته بندی دو یا چند روابط را برای نشان دادن دینامیک یک اکوسیستم یکپارچه می دهد. Custom Views به عنوان فضای کاری برای انجام هر گونه مقایسه یا محاسبات برای پشتیبانی از یک پروژه HEC-GeoEFM، توسط خود کاربر به وجود می آید.
2-مناطق زیستگاه
نرم افزار HEC-GeoEFM داراي ابزار جدولی است که به کاربران این امکان را مي دهد که محاسبات، گزارشات و آرشیوی از اطلاعات مناطق زیستگاه تهیه کند. همچنین گزینه هایی جهت انتخاب رژیم ها و روابط جریان مورد نظر، روابط، واحد های خروجی و حالت مقایسه برای رژیم های چند جریان ارائه شده است.
3- اتصال به زیستگاه
امکان Patch Analysis در HEC-GeoEFM به منظور آنالیز چگونگی تکه های مختلف زیستگاه، متصل می شوند. خروجی شامل تعداد و اندازه تکه هایی است که در حوزه های تعریف شده کاربر، رخ می دهند.
