با عرض سلام و روز خوش خدمت دوستان عزیز؛
در دو مقاله گذشته به مفهوم پدیده دور پیوند انسو و شاخص های پدیده دور پیوند انسو و سال های وقوع آن پرداختیم و به ویژگی های کلیدی آن اشاره کردیم. در این نوشته، به تاثیر جهانی پدیده انسو خواهیم پرداخت. پس با ما تا آخر همراه باشید.

اثر پدیده انسو بر آب و هوای جهانی هنگامی کاملاً هویدا و محسوس است که این پدیده در فاز مرزی خود قرار داشته باشد. در این شرایط، اغتشاشات وسیع شرایط آب و هوایی در حوضه اقیانوس های آرام و هند بر سیستم های اقلیمی جهان نفوذ می کند. برخی از آثار انسو در فاصله زمانی کوتاهی از وقوع آن در محل اصلی (اقیانوس آرام)، در دیگر نقاط دور و نزدیک قابل درک و مشاهده است، لکن سایر این آثار با فرآیندهای بسیار پیچیده فیزیکی اقیانوس و جو تداخل پیدا کرده به طوری که تاثیر آنها مدتی بعد از وقوع در بسیاری از نقاط جهان ظاهر می گردد.

برای مثال گرم شدن شدید سطح آب در ضلع شرقی و مرکزی اقیانوس آرام ممکن است در فاصله بسیار کوتاهی موجب کاهش بارندگی در سواحل شرقی استرالیا گردد. در عین حال آثار گرم شدن آب و هوا در مناطق دوردست ممکن است در فاصله زمانی دیرتری ملاحظه گردد. شواهد آماری نشان می دهند که انسو حداکثر عامل 50 درصد تغییرات سالیانه بارش آمریکایی جنوبی وشرقی است. ولی اغلب ناهنجاری ها مانند خشکسالی های شدید، سیلاب ها، و طوفان ها، پیوندهای دور مستحکمی با انسو دارند.

هر جای جهان ممکن است دچار خشکسالی شود ولی محققان خشکسالی های شدید را در استرالیا، هند، اندونزی، فیلیپین، بریل، بخش هایی از شرق و جنوب آفریقا، جزایر حوضه آرام غربی (از جمله هاوایی)، آمریکای مرکزی و بخش های مختلف ایالات متحده گزارش کرده اند. البته شدت و زمان وقوع خشکسالی در مناطق یاده شده متفاوت است.

تاریخچه تاثیر جهانی پدیده انسو بر برخی از نقاط جهان

مشاهدات تاثیر النینو بر آب و هوا در مناطق نزدیک به کشور پرو به سال 1525 میلادی بر می گردد. ماهیگیران پرو در این قرن، گرم شدن دوره ای دمای سطح دریا را به دلیل پدید آمدن آن در دوران کریسمس، النینو نام نهادند. در اولین ماه های هر سال جریان گرم جنوبی، آب های سرد را تعدیل می کند. اما هر چند سال، این فرآیند (گرم شدن آب) کمی زودتر شروع شده، شدت آن بسیار بیشتر بوده و یک یا دو سال نیز به طول می انجامد. این جریان به عنوان مانعی در مقابل آب های سردتر اعماق که برای زندگی دریایی منطقه ضروری بودند عمل کرده و باعث کاهش قابل توجه جمعیت ماهی ها و پرندگان دریایی می شد. اما این تاثیرات برای اولین بار در دهه 1890 میلادی توسط دانشمندان مورد توجه قرار گرفت.

در سال 1904 میلادی یک ریاضیدان انگلیسی به نام واکر مدت کوتاهی بعد از خشکسالی بزرگ 1899 میلادی (بارندگی بسیار کم مانسون) که به مستعمرات بریتانیا وارد شد، تحقیقات خود را در این زمینه آغاز کرد. هدف ایشان پیش بینی مانسون هند بود که به صورت دوره ای باعث خشکسالی و کاهش بارش برای کشتزارهای شبه قاره هند (هند، پاکستان و بنگلادش) می شد. طی این تحقیقات واکر دریافت که بسیاری از تغییرات اقلیمی جهانی مانند بارندگی مانسون هند با یک الگوی فشار که بین ناحیه شرقی – غربی اقیانوس آرام حاره ای است همبستگی خوبی دارد و این الگوی فشار را برای اولین بار، پدیده نوسانات جنوبی نامید تا با نوسان فشار در حوزه اقیانوس اطلس شمالی که خود او به وجود آن پی برده بود اشتباه نشود.

ایشان طی یکسری مقاله هایی که بین سال های 1923 تا 1937 میلادی منتشر کرد، نتایج تحقیقات خود را توضیح داد. البته ارتباط بین نوسانات جنوبی و پدیده النینو توسط واکر توضیح داده نشد. اما این مسئله توسط ژاکوب بجرکنس مهندس نروژی سازمان هواشناسی آمریکا در دهه 1960 میلادی تشریح شد. او به خاطرنشان کرد که بادهای تجارتی در سراسر مناطق حاره ای اقیانوس آرام از شرق به غرب می وزند. وی برای تکمیل این حلقه، این تئوری را مطرح نمود که هوا باید در مغرب اقیانوس آرام به سمت بالا صعود کند و در ارتفاعات بالا به سمت شرق جریان یافته، سپس بر روی شرق اقیانوس آرام فرو بیایید. بجرکنس این چرخه را به افتخار سرگیلیبرت گردش واکر نام نهاد و اولین کسی بود که دریافت این بادها رابطه نزدیکی با تغییرات اقیانوسی النینو/لانینا دارند. ایشان به طور گسترده ای از داده های سال 1957 میلادی که سال ژئوفیزیک بین المللی بود و همراه با زخداد یک النینو شدید بود استفاده کرده و به شناسایی ارتباط بین این دو پدیده پرداخت. در واقع ارتباط بین گرم شدن دمای سطح آب و تغییرات فشار سطح آب در امتداد شرقی و غربی اقیانوس آرام و تاثیر این پدیده ها بر آب و هوای جهانی از اوایل دهه 1960 میلادی و بعد از وقوع انسو شدید در طول زمستان و پاییز 1957-1958 میلادی مورد توجه محققان قرار گرفت.

النینوی سال 1982 – 1983 میلادی که یکی از قوی ترین النینوهای قرن گذشته بود، سبب تاثیر عظیمی بر اقلیم جهان گردید و نیروی محرکه ای برای تشخیص، تنظیم و شروع تحقیقات شد. تحقیقات زیاد و قابل توجهی در سطح جهان، در مورد تاثیر النینوی نوسان جنوبی یا انسو و شاخص نوسانات اطلس شمالی بر بارش، انجام گرفته است.

در نوشته بعدی منتظر اثر انسو بر کشور ایران باشید. دیدگاه های شما سبب خوشحالی ما خواهد شد.