مهندس محمود شاهبداغی ساکن ایالت نیویورک، پس از سال ها مطالعه بر روی نحوۀ آبرسانی به کویرهای ایران ، یک مستند علمی در مورد ابعاد این طرح تهیه کرده است. این مستند بر اساس عکس های سه بُعدی ماهواره ای سازمان فضانوردی آمریکا (ناسا) تهیه گردیده که ارتفاع پستی و بلندی های کشور از سطح دریا را به خوبی نشان می دهد. کویرهای ایران در گذشته های دور دریاچه بودند و طی چند هزار سال اخیر به مرور خشک شدند.
برشهای عمودی که نشاندهندۀ ارتفاع چهار چالۀ فلات مرکزی ایران هستند (سه چالۀ فوقالذکر و چالهای که شهر طبس در آن واقع شده است)، نشان میدهد که کوههای اطراف این چالهها تا چه سطحی قابلیت ذخیرۀ آب را دارند. ابعاد انتقال آب نجومی است، ولی غیرقابل انجام نیست. برای انتقال آب به کویرهای ایران ، از دو یا سه مرحلۀ متفاوت و با تلفیق دو شیوۀ مرسوم استفاده شده است: قنات و تلمبهخانه.
برای رسیدن به این منظور، قناتی با ارتفاعی پایینتر از دریای عمان در دهانۀ خلیج فارس حفر میشود تا با شیب حدودا ۱ متر، آب را تا کوهپایههای تالاب جازموریان هدایت کند. سپس مخزن بزرگ انتقال آب در زیر کوه ایجاد شده و آب به طور عمودی تا ارتفاع ۵۳۰ متر برای پر کردن تالاب جازموریان تلمبه میشود. جازموریان ذخیرهگاه آب برای انتقال به کویر لوت خواهد بود، که همان دو شیوۀ قنات و تلمبه مجددا به کار گرفته شده و آب تا ارتفاع ۲۸۰ متر برای پر کردن کویر لوت و سپس دشت کویر تلمبه خواهد شد. زمان انتقال آب بستگی به قدرت و تعداد تلمبهها دارد. لازم به ذکر است که پروژه های این چنینی از قبل نیز وجود داشته است. پروژه هایی نظیر ایرانرود که یک پروژه عظیم و جاه طلبانه ای از این دست به شمار می رود.
مقدمه و کلیات
رویکرد اول عبارت است از: صرفه جویی از پمپاژ 4200 کیلومتر مکعب آب بین جازموریان و لوت
رویکرد دوم عبارت است از: حذف نصف آب مورد انتقال با حفر کانال 200 کیلومتری بین دو دریا