با عرض سلام و روز خوش خدمت دوستان عزیز؛
در مقاله گذشته به بررسی مفهوم پدیده دور پیوند انسو (ENSO) و معرفی کامل فازهای النینو (El nino) و لانینا (La Nina) که زیرمجموعه پدیده دور پیوند انسو می باشند، پرداختیم و به ویژگی های کلیدی آن اشاره کردیم. در این نوشته، به شاخص های پدیده دور پیوند انسو و سال های وقوع آن خواهیم پرداخت. پس با ما تا آخر همراه باشید.
شاخص های انسو
شاخص های متعددی برای تعیین زمان وقوع پدیده های النینو و لانینا تعریف شده اند؛ که از مهم ترین آنها شاخص های Nino1+2 ،Nino3، Nino3 ، MEI ، TNI ، ONI ، SOI ، JMA ، Nino4 می باشد. لازم به ذکر است که شاخص SOI براساس فشار و سایر شاخص ها براساس دمای سطح آب اقیانوس آرام حاره ای می باشند. شاخص های انسو براساس دمای سطح آب و محدوده تعریف آنها در جدول زیر نشان داده شده اند.
به عنوان مثال ناحیه شاخص Nino1 دمای سطح آب در مناطقی دور از سواحل پرو تا اکوادور است در حالی که ناحیه Nino2 دمای سطح آب در نواحی نزدیک به جزیره گالاپاگوس است. ناحیه شاخص ترکیبی Nino1+2 در بخش مرکزی آرام حاره ای واقع شده و این ناحیه نسبت به نواحی شاخص های یک و دو، واکنش کمتری نسبت به تاثیرات اقلیمی دارد. ناحیه شاخص Nino4 ناحیه ای از آرام حاره ای غربی را در بر می گیرد، جایی که دمای سطح دریا به طور معمول بالا است. ناحیه شاخص Nino3,4 ناحیه مشترک شاخص های Nino3 و Nino4 است؛ که ناحیه ای از محدوده عرض جغرافیایی 5 درجه جنوبی تا 5 درجه شمالی و طول 120 درجه غربی تا 170 درجه غربی است. شاخص JMA را سازمان هواشناسی ژاپن تعریف کرده است که در داخل ناحیه Nino3 بین محدوده عرض جغرافیایی 4 درجه جنوبی تا 4 درجه شمالی و طول جغرافیایی 90 درجه غربی تا 150 درجه غربی قرار دارد. MEI یک شاخص چند متغییره انسو است که براساس 6 متغییر مشاهده ای بر روی اقیانوس ارام حاره ای به دست می آید. این متغییرها عبارتند از: فشار سطح دریا، مولفه های سطحی باد شمالی – جنوبی و شرقی – غربی، دمای سطح اقیانوس، دمای سطح هوا و نسبت ابری بودن آسمان.
معمولاً پیشنهاد می شود که اطلاعات ترکیبی Nino4 برای لانینا و شاخص Nino1+2 برای النینو می تواند شاخص بهتری را معرفی کند. همچنین ثابت شده که شاخص TIN برای مشخص کردن فازهای انسو در هر سال مناسب نبوده و نتایج همچنین بیانگر این است که اضافه کردن خطی دو شاخص برای تولید یک شاخص بهتر، کافی نیست و انتخاب یک شاخص تنها براساس پاسخ شدید نیز می تواند خطاهای قابل توجهی را ایجاد کند.
سال های وقوع انسو
پدیده های انسو را می توان براساس سال وقوع، شدت و مدت آنها طبقه بندی کرد. براساس کارهای محققین، این پدیده ها در طول 450 سال گذشته براساس شدت آنها تقسیم بندی شده است. از تعریف کمیته علمی تحقیقات اقیانوسی برای مشخص کردن شرایط مختلف پدیده انسو بعد از سال 1800 میلادی، که داده های اتمسفری و سطح دریا در دسترس بود، استفاده شده و برای تعریف این شرایط قبل از سال 1800 میلادی، فاکتورهای دیگر مورد توجه قرار گرفت و شدت پدیده ها تعریف گردید. معیار تشخیص پدیده های النینو و لانینا براساس تعریف کمیته علمی تحقیفات اقیانوسی عبارت است از:
وجود آب گرم غیرعادی و دوره ای در طول سواحل اکوادور و پرو در حالی که نوسانات دمای سطح اقیانوس در سه ایستگاه یا بیشتر از پنج ایستگاه ساحلی کالو، ایسلادون مارت، چیمبوت، تالارا و پرتو چیکاما از یک انحراف معیار برای حداقل 4 ماه متوالی تجاوز کند. بر این اساس وقایع مربوط به پدیده های النینو و لانینا از ضعیف تا بسیار قوی تقسیم بندی می شوند. جدول زیر اطلاعات مربوط به تقسیم بندی مذکور را نشان می دهد.
یکی دیگر از روش های تعیین شدت انسو، روشی است که براساس آن، فاز گرم یا وقوع شدید النینو زمانی است که مقدار شاخص نوسان جنوبی برای حداقل یک دوره متوالی 4 ماهه یه کمتر از 5- رسیده و پایدار مانده باشد و در مقابل فاز سر یا وقوع لانینا زمانی است که مقدار این شاخص ماهیانه حداقل 4 ماه متالی به بیشتر از 5+ صعود کرده و پایدار مانده باشد و سایر سال ها، اصطلاحاً سال های خنثی نامیده می شوند. شکل زیر شاخص نوسان جنوبی را از سال 1970 میلادی تاکنون نشان می دهد که در آن سال های وقوع النینو و لانینا و شدت آنها مشخص می باشد.
